Wat zou jij met belastinggeld doen?

Doelen

De deelnemers kunnen proeven van de complexiteit van het maken van politieke keuzes. Ze worden zich meer bewust van waar geld vandaan komt (vaak geld dat ze persoonlijk en direct ontvangen of dat in hen wordt geïnvesteerd) en kunnen een eerste stap zetten om een actieve, politiek bewuste burger te worden. Ook krijgen ze een idee van hoe ze hun mening kunnen geven over de keuzes die de overheid maakt. Bovendien raken ze vertrouwd met belastingstelsels.

Deze activiteit helpt om:

• Meningen tot uitdrukking te brengen
• Argumenten voor en tegen bepaalde keuzes delen
• Luisteren naar argumenten van anderen en die begrijpen
• Een systeem te begrijpen dat van invloed is op het leven van inwoners van het nieuwe thuisland.

Voorbereiding

Zoek materiaal aan de hand waarvan je het belastingstelsel kan toelichten. (circa 30 min.)

Instructies

Als deelnemers de bevoegdheid zouden hebben om te bepalen hoe belastinggeld wordt besteed, hoe zouden ze dat doen?

Stap 1: Leg het belastingsysteem in hun nieuwe thuisland uit
Wat is belasting? Hoe komt het dat niet iedereen hetzelfde bedrag betaalt? Hoe bepaalt de overheid waar belastinggeld aan wordt besteed?
Om dit laatste inzichtelijk te maken, kan je zoeken naar een overzichtelijk taartdiagram op de overheidswebsite of eenvoudige educatieve video’s gebruiken, bijvoorbeeld video’s die zijn gemaakt voor het lager of middelbaar onderwijs.

Stap 2: Verdeel zelf het belastinggeld
Deel de groep in kleinere groepen van elk 4 tot 5 leden in. Elke groep krijgt afgedrukte afbeeldingen van verschillende gebieden die een aanzienlijk deel van het belastinggeld ontvangen. Deze gebieden zijn onder andere defensie, onderwijs, migratie, sociale zekerheid, milieu en klimaat, infrastructuur, gezondheidszorg en politie.
Elke deelnemer krijgt ook tien gedrukte valse biljetten van tien euro (of een equivalent als er een andere munteenheid is). Deze oefening moedigt hen aan om na te denken over hoe ze deze fondsen zouden verdelen. Daarna vergelijken de groepsleden hun keuzes, waarbij ze zowel overeenkomsten als verschillen noteren en de redenering achter hun beslissingen bespreken.

Stap 3: Bespreek de uitkomsten met de hele groep
De volgende stap is dat de hele klas samenkomt om de verschillen in toewijzing tussen de verschillende groepen te vergelijken. Het totale bedrag dat op elk gebied is uitgegeven, wordt bij elkaar opgeteld en op het bord weergegeven. Deze oefening helpt om eventuele trends of ongelijkheden in hun collectieve besluitvorming te identificeren. De deelnemers kunnen vervolgens hun observaties bespreken: Wat valt op? Wie is het eens met de uitkomst, en wie niet? Welke significante verschillen bestaan er tussen hun keuzes en het huidige overheidsbeleid?

Laatste stap: Hoe kan je je mening over de overheid tot uitdrukking brengen?
Bespreek de mogelijkheden: meedoen aan een demonstratie/protest, een bericht sturen naar een parlementslid, lid worden van een politieke partij, lid worden of een vergadering bijwonen van een vakbond of een andere belangenbehartigingsgroep enz. De grenzen kunnen hoog liggen om actief te worden, de eerste stap kan zijn om alleen maar te horen wat de mogelijkheden zijn.

Als de taalvaardigheid van de deelnemers nog gering is, kan je de gesprekken daaraan aanpassen. De activiteit kan ook dan effectief worden uitgevoerd dankzij het bijgeleverde visuele materiaal (zie de pdf-versie van deze activiteit).

Variant

Het is mogelijk om de activiteit te herhalen, maar dan op een ander niveau dan de landelijke overheid, bijvoorbeeld op gemeentelijk niveau of stadsniveau.